Menopoz Nedir ?
Menopoz kadinda menstruasyonlarin son bulmasina verilen isimdir. Yunanca aylik kanamalar anlamina gelen “mens” ve durma anlamina gelen “pausis” kelimelerinin birlesmesiyle ortaya cikmistir. Aslinda kadinda dogal yaslanma surecinin bir parcasi olup kadinin yumurtaliklarinin daha dusuk seviyelerde estrojen ve progesteron uretmesi ile karakterizedir. Yumurta gelisiminin de imkansiz oldugu bu donemde kadin gebe kalabilme yetenegini de kaybetmis olur.
Kadinlar cocukluktan genc kizliga adim atarken bir gunde adet kanamalari gormeye baslarken, menopozun olursum sureci birkac yil alir. Ulkemizde ortalama menopoza girme yasi 49 olmakla birlikte bu gelismis bati toplumlarinda birkac yil ileridedir. Kadinlarin cok buyuk orandaki kismi 42 ile 57 yaslari arasinda menopoza girerler.
Menopoz bir hastalık olarak mi algılanmalıdır ?
Menopoz kesinlikle bir hastalik veya saglik problemi olmamakla birlikte bazi kadinlar bu donemlerinde daha fazla destek ihtiyaci duymaktadir. Bunun sebebi de kadinin hormon seviyelerindeki degisikliklere uyum surecinde yasadigi bazi problemlerdir. Bircok kadin menopozda hicbir sikinti yasamaz veya cok az rahatsizligi olur. Bazi kadinlarda ise cok siddetli semptomlar gorulebilir. Bu durumun hangi kadinlarda olacagini onceden tahmin etmek ise imkansızdır.
Menopoz Belirtileri Nelerdir ?
Son adetinden sonra 12 ay geçmiş ve bu süre zarfında hiç adet görmemiş kadın artık menopoz dönemindedir.
Menopoz döneminde kadınların en çok rahatsızlık duydukları şikayetler gece terlemeleri, uykusuzluk ve ateş basmalarıdır. Bu belirtiler menopoz döneminde kadınların % 60-65 ‘inde görülür.
Gece zorlukla uyuyan, uykusu gece terlemeleriyle bölünen, sırtından aşağı ter boşalarak uyanan kadın kendini yorgun hisseder. Bazal metabolizması yavaşlamış, kilo almış üstüne karın şişkinliği ve gaz şikayetleri eklenmiş olabilir.Hele kişi doğal süreçte menopoza girmemiş, cerrahi veya kanser tedavileri nedeniyle aniden menopoza girdiyse bu şikayetler çok daha ağır seyretmektedir.
Önceden endişe bozukluğu olan kadınların ateş basması riski menopoz döneminde % 70 dir.
MENOPOZ DÖNEMİNDE KEMİK ERİMESİ
Yumurtlamanın durmasıyla kadınlık hormonu olan östrojen hızla düşer. Kadın kemik yoğunluk kaybının yarısına menopozun ilk 10 yılında ulaşır.
45 yaşından önce menopoza girenler, ailede kemik erimesi olanlar, sağlıksız beslenenler, yumurtlama olmadan adet görenlerde kemik erimesi daha sıktır.
KALP DAMAR HASTALIKLARI
Eğer düzenli egzersiz yapmıyorsanız, sağlıksız besleniyorsanız, sigara içiyorsanız menopozla birlikte kadınlık hormonlarının koruma kalkanından çıkmış ve kalp damar hastalıkları açısından risk taşıyorsunuz demektir.
İDRAR YOLU PROBLEMLERİ
Menopozla birlikte vajina ve idrar çıkış borusu olan üretra elastikiyetini kaybeder. Pelvik taban kasları gevşer. Bunun neticesinde menopoz döneminde idrar kaçırma şikayetleri sık görülür.
Menopozda Hamilelik Mümkün Mü?
Menopoz döneminde hamile kalabilir miyim? sorusunu soran kadın sayısı azımsanamayacak kadar fazla. Peki menopozda hamile kalmak mümkün mü? Eğer mümkünse, menopozda hamile kalma yolları neler?
Menopoza giren kadınların hamile kalması mucize olarak bilinmektedir. Progesteron ve östrojen takviyeleriyle hamile kalma ihtimalleri artsa da menopoz evresinin başladığı tarihden itibaren geçen süre de bu konuda etkili olmaktadır.
Adetten tamamen kesilme durumlarında umutlar daha da tükenmiş demektir. Fakat az da olsa adet görüyorsanız hamilelik ihtimali çok düşük de olsa mevcuttur. Dünya üzerinde menopoz döneminde hamile kalan kadın örnekleri mevcuttur.
Menopoz evresine giriş sürecinde hamile kalan kadınlar, ne yazık ki yeterli şartlar sağlanmadığı için düşük ihtimali ile yüz yüze gelirler. Yani bu dönemde çocuk sahibi olmak için hamile kalmak düşük tehlikesini de beraberinde getirir.
Menopoza giriş süreci denen premenopoz sırasında sağlıklı beslenme, spor ve psikolojik rahatlık hamilelik şansını yükseltmektedir.
Unutulmamalıdır ki her adetten kesilen menopoz evresinde diye bir kaide yoktur, olamaz da. Menopoza girip girmediğinizi öğrenmenin en “sağlıklı” ve doğru yolu bir doktora muayene olmaktır. Doktorun yapacağı tetkik ve incelemeler neticesinde menopoza girdiğinize, yine onun yapacağı tetkikler sonucunda hamile kalıp kalamayacağınıza karar verilir.
Menopozda Cinsellik
Kadınların genellikle 40 yaş civarında girmekte oldukları menopoz çeşitli hormonların azalması ile birlikte ortaya çıkan evresel bir dönemdir. Bu dönemde kadınların bütün metabolizmasında birtakım değişiklikler olmakla birlikte psikolojik anlamda da farklı durumlar ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkan biyolojik belirtilere ek olarak ruhi hayatta da meydana gelmekte olan travmalar neticesinde menopozda cinsellik farklı bir boyut kazanmaktadır. Bu sebeple menopoz döneminde bulunan bayanların kesinlikle psikolojik anlamda destek alması ve birtakım hormon tedavileri ile vücut dengesini yeniden kazanması gerekmektedir. Ancak dikkat edilecek bazı hususlarla birlikte menopoz döneminde de mutlu bir cinsel yaşam söz konusu olmaktadır.
Güncel Menopoz Tedavisi
Menopoz tedavisinin amacı:
Menopoz döneminde kadınların ateş basması, kemik yoğunluğunun azalması, vajinal atrofi gibi çok sayıda şikayetleri vardır. Tedavide asıl olan hastanın bu şikayetlerini düzeltirken zarar vermemek, kanser yapma potansiyeli olan tedavilerden kaçınmaktır.
Hormon yerine koyma tedavisi menopoz döneminde azalan kadınlık hormonlarını yerine koyarak şikayetleri gidermeyi hedefler. Bu amaçla yıllardır E1 estron, E2 estradiol, E3 estriol adlı hormonlar kullanılmaktadır. Bilim insanları bu hormonlardan daha güvenli, kanser yapma potansiyeli olmayan yeni bir ilaç için çalışmaktadır.
2016- Haziran sayısında Maturitas adlı menopoz dergisinde yayınlanan makalede menopoz tedavisi hakkında son yapılan çalışmanın verileri bilim camiasına sunuldu.
Bu araştırma E4 estetrol adlı östrojenin ilaç güvenirliği ve vajinal atrofi ; ateş basması, terleme, çarpıntı gibi vasomotor belirtiler için olan etkinliğini araştırmıştır.
E4 estetron:
E4 estetrol hormonu anne karnında ceninin karaciğerinde yapılır ve plasenta yoluyla annenin dolaşım sistemine geçer. 1960 ların ortasında bulunan bu hormonun menopoz tedavisinde kullanımı araştırılmıştır. Sonuç olarak menopoz sonrası şikayetleri tedavisinde geleneksel hormon tedavilerine göre daha etkili olacağı anlaşılmıştır.
Meme kanseri ile E4:
2015-Temmuz sayısında Oncotarget adlı dergide yayınlanan makale E4estetrolun meme kanserli hastaların menopoz şikayetlerini tedavi etmekte yeni güvenli bir pencere açabileceği konusundadır.
Sonuç:
Bu bilgiler bize menopoz tedavisi konusunda önemli ilerlemeleri göstermektedir.
E4 ilaç olarak menopoz tedavisinde henüz kullanılmamaktadır.
E4 kullanımı şimdilik sadece Belçika ve Hollanda’ da yasaldır ve doğum kontrol haplarında bulunmaktadır.
